Het is niet verrassend dat autisme vaak wordt gezien als een van de verklaringen van ongewoon en extreem ernstig crimineel gedrag. Niet alleen zijn zulke gevallen erg moeilijk te verstaan maar de daders zijn duidelijk anders en natuurlijk is autisme een label dat mensen vaak associëren met ongewoon sociaal gedrag.

Naar aanleiding van een schietpartij in een bioscoopcomplex zei een vader van een zoon met autisme in een ochtendshow op televisie bijvoorbeeld:

“Je hebt van die mensen die zich ergens in het autistisch spectrum bevinden en hun verstand verliezen. Het gebeurt vaker wel dan niet. Zulke mensen kunnen misschien wel een tijdje functioneren in de samenleving, zelfs uitblinken op een of andere academische campus, maar sociaal blijven ze geïsoleerde zonderlingen.

Ik heb een zoon met autisme die door iedereen in de familie geliefd is, een fantastische jongen, maar als je geen liefhebbende familie hebt of geen netwerk dat je ondersteunt en je glijdt af op het spectrum, dan kan overleven elke dag opnieuw een buitengewoon frustrerende en lastige uitdaging zijn. En dan …, ja, ik wil niet veralgemenen, maar je ziet toch veel dolle schutters van dat soort.”

Het is ook niet verrassend dat zulke gevallen veel en langere tijd aandacht krijgen in de media, waarbij de band tussen autisme en criminaliteit, vaak zonder veel argumenten, benadrukt blijft. Ook als er deskundigen komen verklaren hoe het werkelijk zit. Aangezien ook zij zelden opheldering kunnen brengen over het verwarrend, bizarre gedrag van de geweldpleger.

Zulke speculaties hebben echter wel belangrijke gevolgen voor de manier waarop volwassenen die een diagnose autisme hebben bekeken en behandeld worden. In het bijzonder wanneer ze ooit in contact komen met politie en justitie, die door de beeldvorming nog het meest worden beïnvloed.

Naast de link met ASD zijn er uiteraard nog bijkomende factoren die kunnen leiden tot criminele feiten. Zo zijn plegers van ernstige misdrijven vaak ook sociaal uitgesloten en werden ze gepest als ze jonger waren. Vaak kregen ze ook geen ondersteuning voor hun autisme. Daarnaast zijn er ook vaak co-morbide persoonlijkheidsstoornissen en minder gunstige sociaal-economische en sociaal-culturele invloeden.

Uit een Zweedse studie uit 2014 naar het risico van het plegen van gewelddadige misdrijven van mensen met diverse neuro-ontwikkelingsstoornissen bleek ADHD een substantieel risico te zijn voor gewelddadig crimineel gedrag, maar was er geen enkel bewijs dat een diagnose van autisme een verhoogd risico voor dergelijke misdrijven tot gevolg zou hebben.

Crime and Autism Spectrum Disorder / Neil Brewer & Robin L. Young(Jessica Kingsley, 2015)