Franky (25) stelt me volgende vraag via het formulier op mijn blog. “Op televisie volg ik een rubriek in een programma waarin een man elke week op Wikipedia iets schrijft wat nog niet eerder beschreven is. Het lijkt me leuk ook zoiets te doen. Ik lees als man met autisme al een tijdje je blog en merkte dat je op wikipedia een hele tijd actief ben geweest.  Heb je tips voor mij?”

Het klopt dat ik een goeie zes jaar actief ben geweest op Wikipedia, niet alleen de Nederlandstalige maar ook de Engelstalige en Duitstalige. In die tijd heb ik ongeveer vijfduizend artikelen geschreven. De meeste daarvan waren ‘beginnetjes’, korte stukjes die als aanzet bedoeld zijn voor andere ‘Wikipedianen’ om er iets moois van te maken. Soms gebeurde dat ook, maar het grootste deel van mijn artikelen is in die zes jaar onaangeroerd gebleven, tenzij dan door ‘bot’s’. Die zogenaamde ‘bot’s’, zelfstandige computerprogramma’s die menselijke taken overnemen, zijn dan ook het meest actief op de Wikipedia’s.

In onderstaande schema geef ik een overzicht van acht tips vanuit mijn ervaringen met de Wikipedia-gemeenschap. Hieronder licht ik het schema kort toe.

1. Lees eerst wat rond op de Wikipedia’s
   Vooraleer jezelf te registreren, en zichtbaar te worden op Wikipedia, zou ik je aanraden eerst wat rond te lezen op de Wikipedia’s (eventueel ook anderstalig, bijvoorbeeld Engels). Zo kan je offline al eens nadenken over je rol op Wikipedia. Bijvoorbeeld over hoe je jezelf wil noemen, wat je zou willen schrijven, en of er daar al veel over bestaat en iemand misschien al ‘de specialist’ in dat thema denkt te zijn. In dat geval is het moeilijk daar nog iets over te schrijven, of je komt in aanvaring met deze persoon.
2. Registreer je veilig en maak een wiki-profiel aan
   Jezelf veilig registreren is, nog meer dan elders op het internet, belangrijk bij Wikipedia. Het kan immers sneller dan je denkt tot een conflict komen, en dat krijg je liever niet in je mailbox. Een mailadres dat je alleen voor Wikipedia gebruikt is dus aan te raden. Het is ook belangrijk eerlijk te zijn bij het opmaken van je Wikiprofiel. Veel gebruikers op Wikipedia blijken  professor, dokter, driedubbele master in kernfysica … maar of dat werkelijk zo is, blijft toch maar de vraag.  Eerder dan iets over scholing of werk te vermelden, zou ik focussen op wat je passies zijn, en eventueel of je gehuwd bent of niet. Een foto van jezelf zou ik er alvast niet opzetten.
3. Leer de Wikipediacultuur kennen
   De meeste Wikipedianen zijn niet doorsnee, en zijn op veel vlakken anders dan doorsnee mensen. Vooraleer bijdragen te schrijven, is het goed de Wikipedia-cultuur goed te leren kennen. Dat kan bijvoorbeeld door hun uitgebreide set aan regeltjes te bekijken, of de rijke schat aan conflicten en de bureaucratie die deze conflicten probeert op te lossen. Je kan ook beginnen met Wikipedia-artikels te updaten of hun bronverwijzingen te controleren. Mogelijks krijg je daarbij wel van de ene of de ander een ‘por’ of sneer, omdat de meeste Wikipedianen erg moeilijk tegen kritiek kunnen.
4. Ga op zoek naar je eigen expertise
   Wil je meewerken aan Wikipedia, dan is het belangrijk dat je weet waar je goed in bent, waar je veel van weet en wat je goed kan uitleggen in eenvoudige taal. Vooral dat laatste is belangrijk. Heel wat mensen die minder geschoold of belezen zijn immers gebruiker of medewerker van Wikipedia.  Hoe moeilijker het taalgebruik en hoe gedetailleerder de uitleg, hoe groter de kans dat je bijdrage gewist wordt. Die expertise mag gerust slaan op iets bizar (zoals een kikker in Tasmanië die pas is ontdekt, of een of ander chemisch proces). Alles wat geen link heeft met wetenschap of verband houdt met psychotherapie laat je het best achterwege, dat krijgt relatief weinig kansen op de Wikipedia.
5. Maak beginnetjes en geef (vrijblijvend) advies
   Eens je al wat ervaring hebt in artikelen bijvijlen en je eigen expertise hebt gevonden, kan het goed zijn af en toe een beginnetje online te zetten. Ik zou je aanraden om deze beginnetjes wel te bewaren op je eigen computer. Soms zijn zeer immers zo snel uit Wikipedia gewist dat je geen tijd hebt om ze te printen. Een andere beginnende activiteit is in bepaalde rubrieken binnen de wikigemeenschap advies te geven over bepaalde thema’s. Probeer daarbij wel voorzichtig te werk te gaan, want voor je het weet ben je voor een week, een maand, een jaar of voorgoed verbannen.
   
6. Maak een eigen blog waarop je je wiki-artikels post, uitwerkt of vertaalt
   Wikipedia-artikels veranderen snel van inhoud en vorm. Het kan gebeuren dat iemand je artikel bijvoorbeeld helemaal herschrijft en onherkenbaar verandert. Het is best dat je dit accepteert, eerder dan het ongedaan te maken (in Wikipedia termen ‘terugdraaien’). Maak je niet druk dat de nieuwe versie onzinnige dingen vermeld, want dat kan gebeuren op Wikipedia. Het is niet verstandig daarin het laatste woord te willen hebben, ook al heb je doorslaggevende argumenten en gelijk. Wil je je artikel toch online blijven zien, dan kan je het best een blog maken (bijvoorbeeld via WordPress) en daar je tekst neerzetten, eventueel met een link naar Wikipedia. Het voordeel daarvan is ook dat je toch een beetje eigenaar blijft van je tekst en die zelf kan uitwerken of indien gewenst kan vertalen.
7. Experimenteer in de zandbak en online
   Een van de voordelen van Wikipedia is dat je naar hartenlust kan experimenteren met grafische en tekstuele elementen. Dat kan het best op je eigen profielruimte en op ‘de zandbak’, een wikipediaanse term voor de kladblok die zij online aanbieden. Daar kan je bepaalde effecten uittesten vooraleer ze voor de leeuwen te gooien.
8. Begrens, leer afstand nemen en vermijd ‘wikiwars’
   Een van de grootste risico’s van Wikipedia is dat het een te grote impact krijgt op je dagelijks leven. Een groot aantal mensen houdt ermee op omdat ze de reacties te persoonlijk opvatten, teveel tijd steken in het schrijven van artikelen, en depressief worden van de verknipte persoonlijkheden van de mensen die op Wikipedia ‘werken’.  Het is dus belangrijk regelmatig afstand te nemen van ‘circus Wiki’, en vooral de ‘wikioorlogen’ (eindeloze onlinetwisten over een komma of punt of term) te vermijden. Wil je een artikel schrijven over een bepaald thema dat Wikipedianen niet lusten? Probeer hen niet te overtuigen, maak je niet dik maar laat je creativiteit elders los, op een blog bijvoorbeeld.