Pieter-Jan is pas zijn studies begonnen als psycholoog, en wil graag weten hoe je volgens mij goed in contact komt met een autistisch persoon, of dat nu een cliënt, patiënt of gewoon mens is. ‘Zou je als autistisch persoon die met hulpverlening in contact is geweest tips hebben voor mij, als hulpverlener-in-wording?’ vraagt hij.

Het zal je waarschijnlijk niet verbazen, maar goed in contact komen met een autistisch persoon is voor mij, als autist, even moeilijk, soms zelfs even raadselachtig, als voor u, als, vermoed ik, niet-autistisch persoon. In discussies op sociale media wordt wel eens, veel te snel, beweerd dat autistische mensen beter elkaar zouden aanvoelen of beter met elkaar in contact zouden komen. Mijn ervaring is dat de communicatiekloof tussen autistische mensen, met volledig uiteenlopende ervaringen, vaak even groot is als tussen niet-autistische mensen in dat geval.  

Daarnaast ben ik helaas niet bepaald een specialist in contact maken. Er zijn maar een handvol mensen waarmee ik, in een gesprek dichtbij of verderaf, het gevoel heb dat ik contact maak. Met contact bedoel ik dan dat ik de indruk krijg dat ze de boodschap die ik aan hen wil geven duidelijk hebben opgevangen. Het liefst heb ik dat ze daar ook blijk van geven. Ik vergelijk het soms met een mail sturen. Als ik een mail stuur, heb ik het liefst iets meer dan een leesbevestiging. Als iemand mij een ‘ok’ of ‘niet ok’ stuurt, ben ik al tevreden. Nog liever krijg ik een parafrasering terug, met bevestiging in hun eigen woorden wat ik bedoelde. Dan weet ik of we al dan niet op dezelfde golflengte zitten.

Als je me vraagt hoe je het best als psycholoog in contact komt met mij, dan zou ik graag hebben dat je mijn standpunt, van waaruit ik naar de wereld of naar jou kijk, respecteert. Ik vind het belangrijk dat je laat weten dat je er interesse in hebt, dat je graag wil weten hoe ik het zie, dat je aansluiting wil vinden, maar ook dat je anders bent, niet-autistisch of anders in de wereld staat. Daarbij kan je aangeven dat je graag, met mij, zoekt naar een manier om ons contact zo goed mogelijk te maken. Niet noodzakelijk mondeling, maar met visualisatie, op afstand (via mail, chat, beeldbellen), al wandelend, met iemand ernaast, met teksten die ik schrijf, met muziek.

Om goed in contact te komen vind ik het ook belangrijk dat je mijn standpunten niet meteen als ‘typisch autistisch’ beschouwt, of, anderzijds, als iets dat aangepakt moet worden. Ik vind het ook belangrijk dat er hoop, zicht op een toekomst wordt gemaakt, dat de verlamming door bepaalde situaties erkend wordt en als het even kan verlicht wordt. Dat lijkt vanzelfsprekend in contact met een hulpverlener, maar soms blijft het bij een opsomming van problemen, een beetje psycho-educatie (leren hoe autisme in elkaar zit) en als je het weet hoe je in elkaar zit lukt het wel.

Tot slot zou je ook je vraag omkeren, hoe kan ik goed contact maken met een psycholoog, andere hulpverlener of andere mensen, en verschillen die soorten contacten dan? Dat is voor mij namelijk vaak een stresserende aangelegenheid. Niet enkel omdat we met elkaar in contact komen in een voor mij vreemde omgeving, ook niet bepaald uw leefomgeving. Het gebeurt wel eens dat we elkaars taal niet goed verstaan, ik het psychotherapeutenjargon en u mijn aarzelend gewauwel. Ik merk vaak dat de hulpverleners waarmee ik contact probeer te komen daar ook erg zoekend in zijn. Het zou iedereen ten goede komen mocht daar wat meer aandacht aan besteed worden, aan hoe je goed in contact komt met anderen, wie dat ook moge zijn, maar zeker mensen die komen aankloppen met wrijvingsletsels door communicatie of andere contactfrictie.