Geen zomer en geen wijk lijkt voorbij te kunnen gaan zonder rommel –, koopjes – of jaarmarkt of braderie. Zo is ook onze straat, en in het verlengde daarvan onze hele wijk, elk jaar in Augustus een viertal dagen herschapen in een onoverzichtelijke chaos. Hoe ik dat beleef, heb ik enkele jaren terug al eens in geuren en kleuren beschreven in het artikel ‘Op de koopjesmarkt’.

Het is vast een feest voor wie zich graag rijkelijk laaft aan geuren, geluiden en sociale prikkels.  Of voor wie graag zangers hoort hun (niet altijd geslaagde) versie van evergreens brengen voor een halfdronken publiek dat de ene na de andere braadworst van middelmatige kwaliteit verorbert.

Al van heel jong ben ik van dichtbij betrokken geweest bij jaarmarkten of braderieën. Meestal vanop een afstand, maar soms ook als kramer voor een jeugdbeweging of goed doel. De fanfares, harmonieën, braadworst – en friettenten, schreeuwende kramers, zangers en op elk kraam een eigen muziekje ben ik dus al ietwat gewoon.

Tot nu toe ben ik nog niet op het idee gekomen zelf een kraampje op te zetten, met eigen rommel, maar misschien komt dat nog. Wat me tegenhoudt is, naast de huurprijs, ook een hele dag in de herrie maar vooral het contact met mensen die maar blijven afdingen.

Het liefste wandel ik ’s morgensvroeg, ten laatste tot een uur of acht, op de eerste dag van de rommelmarkt langs de kraampjes om te zien wat er te koop is. Als rabiate glazenbreker ben ik elk jaar op zoek naar drinkglazen, bijvoorbeeld van een overkop gegaan café of restaurant.

Verder kijk ik ook graag naar oude foto’s, naar kunstwerkjes – al dan niet goede vervalsingen, of bijna antieke instrumenten. Het blijft bijna altijd bij kijken. Als ik iets koop is het van iemand die ik ken, of van een goed doel dat ik genegen ben. Het liefste wat ik tijdens zo’n wandeling doe is echter in het midden van de weg lopen. Dat kan namelijk alleen maar op zo’n moment.

Na een uur of negen is het voor mij niet haalbaar of genietbaar om op een rommel – of jaarmarkt te lopen. Mijn liefste houdt er soms van om tijdens onze avondwandeling langs de avondmarkt te lopen – die zijn er namelijk ook geregeld in onze buurt. Met haar lukt dat dan weer wel, ook al omdat het voor even is, en ze niet de gewoonte heeft te slenteren en aan elk kraampje te blijven staan. Het gebotst, gewrijf en teentjetrap neem ik er dan wel bij. Ook al hoor ik achter mij toch vooral ‘au, mijn tenen’.

Kan een rommel –, avond – of jaarmarkt dan zo worden ingericht dat het wel genietbaar zou zijn voor wie wat gevoeliger is voor prikkels en (sociale) aanrakingen? Mogelijks wel, maar ik denk dat het aspect ‘gezelligheid’ dan, zoals wel vaker, een andere invulling krijgt.

Voor de meeste mensen lijkt ‘gezellig’ en ‘druk’ op zo’n evenement immers aan elkaar gelinkt. Net zoals de geur van vlees, bier, ontblote lijven en stoffige stukken er voor een stuk ook lijkt te horen. Al zou de kakafonie van verschillende muziekinstallaties wel meer op elkaar afgestemd kunnen worden, en zou er geadviseerd kunnen worden in welke mate welke periode van de markt ‘doenbaar’ of ‘genietbaar’ is voor mensen die minder overweg kunnen met overprikkeling.

Overigens zijn er vast ook mensen met autisme die al voorgenoemde aspecten net heel leuk vinden, en ze voor niets zouden willen missen. Meer zelfs, sommige mensen met autisme houden er misschien van om zelf met een kraampje op zo’n markt te staan. Kwestie van alles gade te slaan maar toch deel te nemen op hun voorwaarden. En dan heb je ook nog mensen met autisme die net zelf meer geluid maken, met ontbloot lijf, vlees en bier en veel plezier over de verkeersvrije straten heen en weer hoppen. Eindelijk eens op het midden van de weg kunnen liggen in de vorm van een zeester, zonder afgevoerd te worden naar de spoed, het is voor sommigen een waar genoegen dat ze maar een of enkele keren per jaar mogen beleven.

Bovendien zou al wie er een hekel aan heeft ook evengoed zelf een dagje op stap kunnen gaan naar een plaats waar het volgens hen gezellig, rustig of aangenaam is. Een ‘overlastbon’ voor mensen die langs het parcours van de gelegenheidsmarkt wonen is een suggestie die al eens geopperd wordt. Al kan je natuurlijk ook gewoon thuis blijven met neusdopjes, en bingewatchen met een geluidsisolerende koptelefoon op.